فرهنگ نام های گیاهان آذربایجان دایره المعارف گیاهان آذربایجان جلد اولA-B
نویسنده:
اسلام مصطفوی
مترجم:
.
سال نشر:
1400
صفحه:
326
نوبت چاپ:
1

در ابتدا برای جمع­ آوری اسامی ترکی و معادل فارسی ،  با همکاری و راهنمائی­های پدر بزرگم (مرحوم حمید سالاری­فر) اقدام کردم، در سال­های بعد به دنبال پژوهش­های اتنومدیسین (دانش پزشکی مردمی) و کنکاش در باب طب سنتی آذربایجان موسوم به «ترکه داوا» با تعداد بیشماری از اطباء سنتی (سینیخ­چی­ ها، تیکه­چی­ ها، چوپچی­ ها، بت­چی ­ها و اوتاچی ­ها) در استان­های اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و جسته و گریخته در خراسان شمالی، ترکمن صحرا، زنجان و ایل شاهسون با تعداد بی­شماری نمونه گیاهی مواجه شدم و پس از چاپ چندین کتاب در باب گیاهان داروئی آذربایجان، بر آن شدم تا دایره­المعارف و کتاب فرهنگ گیاهان آذربایجان را نشر دهم.

تعداد بیشماری از نمونه­ های گیاهی به زبان ترکی شناسائی شده بودند، اما شناسائی عناوین لاتین و فارسی برخی از آن­ها برایم ممکن نبود؛ از این رو بارها و بارها با مراجعه به مراکز گیاه­شناسی سعی در شناسائی اسامی علمی نمودم که در این بین با پیشنهاد برخی از اساتید با شخصیت بزرگ علم گیاه­شناسی کشور از جمله جناب استاد ولی الله مظفریان عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع تهران واقع در استان البرز آشنا شدم. همچنین در اکثر همایش­ها حضور یافته و نمونه­های گیاهی را جهت شناسائی با ایشان مطرح و کمک شایان توجهی به بنده نمودند، و حتی هر ماه دوبار به همراه تعداد بالائی نمونه، خدمت ایشان حضور یافته و افتخار تلمذ ایشان را داشتم که لازم می­دانم کمال تشکر را از ایشان داشته باشم.جهت یکسان­سازی اسامی فارسی از کامل­ترین و جامع­ترین دایره­المعارف روز کشور نظیر: فرهنگ نام­های گیاهان ایران، ولی الله مظفریان (1388)، گیاه­شناسی داروئی، احمد امامی (1387)، اسامی گیاهان ایران، هادی کریمی (1374) و منابع به روز کشور استفاده شده است. اسامی ترکی به کار رفته عمدتاً اسامی بومی و محلی بوده که سعی شده است با آوانگاری صحیح (با توجه به تنوع لهجه­ های مختلف زبان ترکی آذربایجانی) پرشمارترین اسامی به عنوان اسامی مرجع به همراه سایر اسامی ذکر گردد.

در برخی موارد گیاهان غیربومی نظیر مقل ارزق با نام ترکی (مولکه زراق) آورده شده است و این به دلیل کاربرد صمغ خشک شده این گیاهان در طب سنتی منطقه آذربایجان است که موجب شناخته شدن این گیاه غیربومی در منطقه بوده و نظایر آن نیز زیاد به چشم می­خورد. بطور مثال می­توان به صمغ خشک شده گیاه آلوئه ورا که این مورد هم در آذربایجان گیاهی غیربومیست، ولی صمغ آن با عنوان (ازوای) کاربرد داروئی دارد، می­توان اشاره نمود. بنابراین وجود اسامی برخی از گیاهان و درختان غیربومی در این مجموعه بدور از انکار نیست.

در زبان ترکی آذربایجانی بیش از نود درصد گیاهان خوراکی و غیرسمّی با اسامی حیوانات حلال گوشت و یا با عناوینی که نشان از قابل خوردن بودن گیاه دارد، نظیر گیاه شنگ با نام ترکی (یِملیک) که اشاره به قابلیت خورده شدن و غیرسمّی بودن این گیاه توسط انسان دارد، شناسائی شده و در کتاب حاضر ذکر گردیده است. گیاهان سمّی عمدتاً با اسامی حیوانات حرام گوشت، سمّی و درنده نام برده می­شده­اند؛ نظیر گیاه آقونیطون با نام ترکی (قافلان بوغان، قورد بوغان). برخی گیاهان داروئی بر پایه خواص درمانی نامبرده می­شده­اند؛ نظیر گیاه گل میمون با نام ترکی (چیبان چیچه­یی) که خاصیت درمانی گیاه را در درمان دمل­های چرکین یادآور می­شود و یا گیاه نعناع چمنی با نام ترکی (یارا اوتو) که درمانگر زخم بودن این گیاه را یادآور می­شود. برخی گیاهان نیز بر پایه موفولوژی اندام­های گیاهی و فرم بذور شناخته می­شوند؛ نظیر گیاه اسپیره چمنی با نام ترکی (قارنی یاریق) که اشاره به شکافته بودن بذور گیاه می­کند و...

این مجموعه در بردارنده تعداد 1075 گیاه با اسامی لاتین، انگلیسی، فارسی، ترکی آذربایجانی (با دو نوع حروف عربی و لاتین جهت تلفظ آسان) بوده و در تکمیل اثر جهت سهولت و ممانعت از سردرگمی خواننده از جداول 7 خانه­ای نظیر مورد ذیل بهره برده شده است.

 

F. نام تیره متعلقه گیاه

نام علمی گیاه

شماره

E. نام انگلیسی گیاه

P. نام فارسی گیاه

 

TA. نام گیاه به زبان ترکی با الفبای عربی

TL. نام گیاه به زبان ترکی با الفبای لاتین

    

 

کتاب های در این موضوع

تماس با پشتیبان سایت

تمامی حقوق این سایت برای سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی محفوظ است. نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
Copyright ©2024 Iranian Students Booking Agency. All rights reserved