جغرافيايي شهري، ساخت، بافت، ريخت، كاركردو سازمانيابي فضايي – كالبدي شهر را با نگرشي خاص و با تكيه بر محيط طبيعي و در پيوند با فرهنگ و رفتار گروههاي اجتماعي و نظام هاي سياسي – اقتصادي حاكم، در مقياس محلي، منطقه اي و ملي مورد بررسي قرار مي دهد. بدين لحاظ جغرافياي شهري در عرصه شناخت شهر با علوم «پايه اي» و «غير پايه اي » متعددي از جمله برنامه ريزي شهري پيوند خورده و در مباحث علمي شهرشناسي جايگاهي ارزنده و در خور پيدا كرده است؛ چه جغرافياي شهري با توصيف، تفسير و تبيين زمينه ها و مسائل گوناگون شهري، يافته هاي بنيادي گسترده اي را به برنامه ريزي شهري عرضه مي كند.
كتاب حاضر در شانزده فصل به مباحثي با عناوين رشد شهرها، تاريخچه برنامه ريزي شهري در هندوستان، عناصر طرح شهري، بررسي مقدماتي، منطقه بندي، مسكن، مناطق حاشيه نشين، پاركها و زمينه هاي بازي و ساختمان هاي عمومي و مراكز شهري مي پردازد.
همچنين مباحث صنايع، ارتباطات و كنترل تردد، تجديد حيات شهري و توسعه مجدد شهرهاي موجود، طرح جامع، قوانين و مقررات برنامه ريزي شهري و برنامه ريزي روستايي نيز مورد بررسي قرار گرفته است.
در كتاب حاضر سعي شده است تا دامنه مباحث برنامه ريزي شهري به گونه اي گسترده طرح شود كه براي مشاوران، نهادهاي محلي، قانونگذران، مأموران شهرداري و دست اندركاران توسعه اجتماعي مفيد باشد.
كتاب «درآمدي بر مباني برنامه ريزي شهري» در 240 صفحه و به قيمت 40 هزار ريال به چاپ رسيده است.
فصل اول: مقدمه
1-1 – عصر برنامه ريزي............................................................................................ 14
1-2- مفهوم برنامه ريزي.......................................................................................... 14
1-3- مفهوم شهر و برنامه ريزي شهري....................................................................... 15
1-4- اهداف و مقاصد برنامه ريزي شهري..................................................................... 15
1-5- اصول برنامه ريزي شهري.................................................................................. 16
1-6- ضرورت برنامه ريزي شهري................................................................................ 18
1-7- برنامه ريزي شهري به عنوان كاري گروهي........................................................... 19
1-8- وظائف و اختيارات كارگزاران برنامه ريزي شهري..................................................... 20
1-9- برنامه ريزان برجسته عصر جديد......................................................................... 21
1-10- تشخص شهر............................................................................................... 27
1-11- اشكال برنامه ريزي........................................................................................ 27
فصل دوم: رشد شهرها
2-1-منشاء شهرها................................................................................................. 30
2-2-انواع شهرها................................................................................................... 31
2-3-مراحل رشد شهرها.......................................................................................... 31
2-4-شيوه هاي گسترش شهر.................................................................................. 33
2-5- دلايل توسعه شهرها........................................................................................ 39
فصل سوم: تاريخچه برنامه ريزي شهري در هندوستان
3-1- كليات........................................................................................................... 41
3-2- توسعه برنامه ريزي شهري در هندباستان............................................................ 41
3-3- قرون وسطي (تا قرن چهاردهم)......................................................................... 50
3-4- دوره مغول...................................................................................................... 51
3-5- دوره قبل از استقلال يا دوره بريتانيايي................................................................. 51
3-6- دوره پس از استقلال........................................................................................ 53
فصل چهارم: عناصر طرح شهري
4-1- مقدمه.......................................................................................................... 60
4-2- عناصر طرح شهري.......................................................................................... 61
4-3- توزيع زمين.................................................................................................... 61
4-4- روشهاي تأمين منابع مالي طرحهاي برنامه ريزي شهري......................................... 62
4-5- زيبايي شناسي در برنامه ريزي شهري............................................................... 63
فصل پنجم: بررسي مقدماتي
5-1- ضرورت.......................................................................................................... 66
5-2- جمع آوري اطلاعات اوليه................................................................................... 67
5-3- انواع بررسي هاي مقدماتي.............................................................................. 67
5-4- روشهاي جمع آوري اطلاعات............................................................................. 73
5-5- آماده سازي نقشه ها و نمودارها....................................................................... 74
5-6- گزارش ......................................................................................................... 74
فصل ششم: منطقه بندي
6-1- تعريف........................................................................................................... 75
6-2- اهميت منطقه بندي........................................................................................ 75
6-3- انواع منطقه بندي........................................................................................... 76
6-4- مسئولان منطقه بندي..................................................................................... 84
فصل هفتم: مسكن
7-1- مقدمه.......................................................................................................... 86
7-2- طرح كلي واحدهاي مسكوني............................................................................ 87
7-3- برنامه ريزي واحدهاي همسايگي....................................................................... 87
7-4- اصول برنامه ريزي واحدهاي همسايگي............................................................... 87
7-5- طرح رايلي..................................................................................................... 89
7-6- طرح رادبرن.................................................................................................... 90
7-7- انواع طرحهاي كلي.......................................................................................... 90
7-8- طبقه بندي خانه ها......................................................................................... 93
7-9- مشكلات بخش مسكن در هندوستان................................................................. 98
7-10- آژانسهاي دست اندركار طراحي مسكن............................................................. 101
فصل هشتم: مناطق حاشيه نشين (آلونكها)
8-1- مفهوم منطقه حاشيه نشين............................................................................. 108
8-2- علل حاشيه نشيني........................................................................................ 110
8-3- آثار حاشيه نشيني در زندگي شهري.................................................................. 111
8-4- تدابيري براي مقابه با شكل گيري مناطق حاشيه نشين......................................... 112
8-5- پاكسازي مناطق حاشيه نشين......................................................................... 113
8-6- كمك هاي مالي براي اجراي برنامه هاي پاكسازي مناطق حاشيه نشين.................... 114
فصل نهم: پاركها و زمينهاي بازي
9-1- ضرورت امكانات تفريحي و گذران اوقات فراغت....................................................... 117چ
9-2- جنبه ها و شرايط ضروري در ايجاد سيستم تفريحات عمومي................................... 118
9-3- انتخاب مكان براي ايجاد پاركها و زمينهاي بازي...................................................... 118
9-4- انواع سيستمهاي تفريحي و گذران اوقات فراغت.................................................... 118
9-5- اشكال متنوع امكانات تفريحي .......................................................................... 119
9-6- استانداردهاي فضا باز...................................................................................... 125
9-7- طراحي و معماري فضاي سبز............................................................................ 127
فصل دهم: ساختمانهاي عمومي و مراكز شهري
10-1- كليات......................................................................................................... 128
10-2- اهميت ساختمانهاي عمومي.......................................................................... 129
10-3- انتخاب مكان براي ساختمانهاي عمومي............................................................ 129
10-4- گروه بندي ساختمانهاي عمومي...................................................................... 130
10-5- مراكز شهري................................................................................................. 131
فصل يازدهم: صنايع
11-1- كليات......................................................................................................... 137
11-2- طبقه بندي صنايع.......................................................................................... 138
11-3- انتخاب مكان صنايع........................................................................................ 139
11-4- برنامه ريزي شهركهاي صنعتي......................................................................... 140
11-5- ضايعات و پسآب هاي صنعتي.......................................................................... 141
11-6- آثار پسآب هاي صنعتي.................................................................................. 142
11-7- نحوه تصفيه پسآب هاي صنعتي....................................................................... 142
فصل دوازدهم: ارتباطات و كنترل تردد
12-1- نياز به ارتباطات و امكانات حمل و نقل................................................................ 144
12-2- نقش خيابانها............................................................................................... 145
12-3- ويژگي ها و ضرورتهاي خيابان شهري ايده آل....................................................... 145
12-4- زيبايي خيابانها............................................................................................. 146
12-5- نكاتي كه در طراحي خيابان بايد مراعات شود..................................................... 146
12-6- طبقه بندي جاده ها....................................................................................... 147
12-7- انواع شبكه راهها.......................................................................................... 151
12-8- مديريت ترافيك.............................................................................................. 157
12-9- مطالعات و بررسي هاي ترافيكي...................................................................... 158
12-10- تراكم ترافيكي در شهرهاي بزرگ..................................................................... 161
12-11- مضرات تراكم ترافيكي................................................................................... 162
12-12- راه درمان و چاره تراكم ترافيكي....................................................................... 164
12-13- كنترل ترافيك............................................................................................... 163
12-14- اصول تفكيك ترافيكي.................................................................................... 164
12-15- تقاطعهاي خياباني....................................................................................... 166
12-16- انواع تقاطعهاي خياباني................................................................................ 166
12-17- امكانات پاركينگي........................................................................................ 177
12-18- تجهيزات كنترل ترافيكي................................................................................. 178
12-19- روشنايي خيابانها........................................................................................ 181
فصل سيزدهم: تجديد حيات شهري و توسعه مجدد شهرهاي موجود
13-1- ضرورت برنامه ريزي مجدد................................................................................ 191
13-2- اهداف برنامه ريزي مجدد................................................................................. 192
13-3- جمع آوري اطلاعات........................................................................................ 193
13-4- تجديد حيات شهري....................................................................................... 193
13-5- فوايد تجديد حيات شهري................................................................................ 195
فصل چهاردهم: طرح جامع
14-1- تعريف......................................................................................................... 196
14-2- اهداف طرح جامع.......................................................................................... 197
14-3- ضرورت تهيه طرح جامع................................................................................... 197
14-4- جمع آوري اطلاعات........................................................................................ 197
14-5- نقشه هايي كه بايد آماده شود........................................................................ 198
14-6- مراحل آماده سازي طرح جامع.......................................................................... 199
14-7- اجراي طرح جامع........................................................................................... 199
14-8- جايگاه قانوني طرح جامع................................................................................ 200
14-9- تعاونت و همكاري.......................................................................................... 200
فصل پانزدهم: قوانين و مقررات برنامه ريزي شهري
15-1- نياز به قوانين و مقررات برنامه ريزي شهري......................................................... 201
15-2- تحول قوانين و مقررات برنامه ريزي شهري در هند................................................ 202
15-3- نظارت بر توسعه............................................................................................ 205
15-4- قوانين خانه سازي......................................................................................... 206
15-5- نقش مسئول محلي...................................................................................... 207
15-6- مقررات احداث بنا.......................................................................................... 210
15-7-قانون تحصيلي زمين....................................................................................... 212
15-8- اهداف و مقاصد قانون تحصيل زمين................................................................... 212
15-9- نكات برجسته قانون تحصيل زمين..................................................................... 212
15-10- حق مرغوبيت............................................................................................. 216
15-11- قانون برنامه ريزي شهري و روستايي كارناتاكا1961............................................. 217
15-12- ويژگيهاي برجسته قانون برنامه ريزي شهري و روستايي كارناتاكا........................... 217
فصل شانزدهم: برنامه ريزي روستايي
16-1- ضرورت........................................................................................................ 221
16-2- مفهوم اجتماعي روستا.................................................................................. 222
16-3- تفاوتهاي شهر و روستا................................................................................... 222
16-4- گروبنديهاي اجتماعي..................................................................................... 223
16-5- گونه هاي روستا........................................................................................... 223
16-6- اصول برنامه ريزي روستايي............................................................................. 224
16-7- طرح توسعه مجدد روستا................................................................................ 225
16-8- آماده كردن طرح توسعه مجدد روستا................................................................. 226
16-9- اصول كلي طراحي واحدهاي مسكوني روستايي................................................. 227
16-10- مسأله مسكن روستايي در هند..................................................................... 229
16-11- برنامه احداث مسكن روستايي....................................................................... 231
منابع و مأخذ......................................................................................................... 234
فرهنگ اصطلاحها و لغت ها...................................................................................... 235
دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
هنر و معماری |
معماري و شهرسازی
|