درآمدی بر مبانی جغرافيای اقتصادی(صنعت - حمل و نقل - انرژی)
نویسنده:
دکتر سيمين تولايی
مترجم:
سال نشر:
1386
صفحه:
238
نوبت چاپ:
3

جغرافيا به منزله دانشي كهن سال،از گذشته هاي گم شده از تاريخ تا حال حاضر،به عنوان يك زمينه فكري و علمي مطرح بوده است. مفهوم و محتواي امروز اين علم به اوايل قرن بيستم باز مي گردد. طي حدود يك قرن تكوين و تحول اين علم از جغرافياي نو، گذر از ديدگاه هاي محيط گرايي به انسان گرايي و ظهور نگرش هاي جديد تر و جامع تر و تكيه هر چه بيشتر به مكان و فضا،جغرافيا اينك به مسير هاي تازه اي كشيده شده و موضوع و متدولوژي آن مشخص تر شده است.

 نويسنده كتاب ،طي سال ها تدريس مباني جغرافياي اقتصادي ،ضمن استفاده از تجارب و تأليفات ساير مدرسين و محققين جغرافياي اقتصادي ،كوشش كرده است تا بهره گيري از جديدترين منابع اصيل جغرافياي اقتصادي به زبان انگليسي ،به تدوين كتابي پايه اي در اين شاخه از جغرافيا بپردازند. از آنجايي كه طرح مسايل و جنبه هاي اين موضوع در يك جلد ممكن نبود؛ كوشش كرده تا در حد امكان ،اصول،مفاهيم پايه اي ،ديدگاه ها،روش ها،مدل ها و تكنيك هاي جغرافياي اقتصادي را در حوزه جغرافياي صنعتي و با توجه به برنامه هاي آموزش جغرافيا مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي؛در حد كتاب حاضر،تدوين كند.

در فصل اول كتاب،تعاريف جغرافياي اقتصادي ،رابطه ايي ميان علم اقتصاد و جغرافياي اقتصادي انواع فعاليت هاي مطرح در اين شاخه از جغرافيا و سير جغرافياي اقتصادي به رشته تحرير در آمده است.

بررسي عوامل مكاني و موقعيتي موثر در استقرار فعاليت هاي صنعتي ،نظريه هاي مكان يابي همراه با ارايه مدل هاي ساده مربوطه و ارزيابي اثرات چند جانبه صنعت،ويژه گي هاي جغرافياي صنعتي ممالك در حال توسعه و بررسي پي آمدهاي منفي زيست محيطي از جمله محورهاي اساسي فصل دوم به شمار مي رود.

در فصل سوم،عمدتا اصول و مباني كنش متقابل فضايي،شبكه حمل و نقل،رابطه حمل و نقل و توسعه اقتصادي،الگو يابي شبكه مزبور و عوامل موثر در تعيين هزينه هاي حمل و نقل مورد بحث قرار گرفته است.

فصل چهارم به بررسي الگو هاي ذخاير ،مصرف و توليد انرژي هاي فسيلي ،انواع انرژي هاي جايگزين و به ويژه رابطه انرژي و محيط زيست و توسعه پايدار اختصاص دارد.

مراحل اساسي تحقيق در جغرافياي اقتصادي كاربردي و معرفي انواع شاخص هاي مكاني درجه صنعتي بودن مكان ها و شاخص هاي همبستگي از جمله محور هايي مطرح در فصل پنجم است.

در كتاب حاضر مسايل پايه اي و ضروري جغرافياي صنعتي به اختصار عنوان شده و نياز به بسط و تعميق بيشتر دارد.

مطالعه كتاب حاضر،به دانشجويان رشته جغرافيا و علاقه مندان توصيه مي شود.

كتاب« درآمدي بر مباني جغرافياي اقتصادي» در پنج فصل 240 صفحه اي و به قيمت 25 هزار ريال به چاپ رسيده است.

عنوان                                                                                                                    صفحه

پيشگفتار............................................................................................................... 8

فصل اول

قلمرو تعاريف مطرح در جغرافياي اقتصادي...................................................................... 11

ـ جغرافياي اقتصادي و اقتصاد...................................................................................... 13

ـ بنيانهاي طبيعي، اقتصادي و نهادي در جغرافياي اقتصادي............................................... 16

انواع فعاليتها در جغرافياي اقتصادي.............................................................................. 18

ـ نقش انواع سيستمهاي اقتصادي در جغرافياي اقتصادي................................................. 22

ـ كنش متقابل ميان انسان، فرهنگ و طبيعت................................................................ 23

ـ روند تحول در ديدگاههاي جغرافياي اقتصادي................................................................ 25

خلاصه فصل اول....................................................................................................... 31

كتابنامه فصل اول..................................................................................................... 33

فصل دوم

ماهيت فعاليت‌هاي بخش صنعت................................................................................ 36

نگرشهاي مورد بحث در جغرافياي صنعتي..................................................................... 36

مكان يابي صنعتي................................................................................................... 40

ـ بررسي عوامل مكاني و موقعيتي در مكان يابي صنعتي................................................ 43

الف: مواد اوليه........................................................................................................ 48

ب: نيروي كار.......................................................................................................... 49

ج: بازار.................................................................................................................. 51

د: سرمايه.............................................................................................................. 52

هـ: انرژي............................................................................................................... 53

و: زمين................................................................................................................. 53

ز: ماليات............................................................................................................... 55

ح: عوامل شخصي................................................................................................... 56

ط: تجمع گرايي صنعتي............................................................................................ 58

ي: حمل و نقل........................................................................................................ 61

ك: انرژي و تحولات تكنولوژي...................................................................................... 62

ل: دولت و مكان يابي صنعتي و اثرات آن در توسعه ناحيه‌ائي............................................ 66

ـ اجمالي بر عوامل مكان يابي صنعتي......................................................................... 71

ـ در آمدي بر نظريه‌هاي مكان يابي صنعتي.................................................................... 72

آلفردوبر.................................................................................................................. 83

آگوست لش........................................................................................................... 79

پالاندر................................................................................................................... 82

اسميت................................................................................................................. 84

گرين هات.............................................................................................................. 86

والترايزارد............................................................................................................... 87

راسترون................................................................................................................ 90

روستو................................................................................................................... 92

رنر........................................................................................................................ 92

وبر........................................................................................................................ 93

كريستالر................................................................................................................ 94

ـ نظريه پايه و مبناي اقتصادي..................................................................................... 97

ـ مدلهاي ساده مكان يابي صنعتي.............................................................................. 97

ـ بررسي اثرات چند جانبه و مضاعف صنعت................................................................... 99

ـ ويژگيهاي جغرافياي صنعتي ممالك در حال توسعه......................................................... 102

توليد در سطح بين المللي (شركتهاي چند مليتي)........................................................ 103

نقش سرمايه‌هاي بين‌المللي در توسعه  صنعتي جهان سوم........................................... 104

توليد ملي (صنايع ملي)........................................................................................... 106

صنايع كوچك........................................................................................................... 107

ويژگيهاي صنايع كوچك.............................................................................................. 109

ـ نواحي صنعتي جهان.............................................................................................. 110

ـ آمريكاي شمالي.................................................................................................... 111

ـ اروپاي صنعتي ...................................................................................................... 114

ـ شرق آسيا........................................................................................................... 117

ـ صنعت و آلودگيهاي زيست محيطي............................................................................ 120

ابعاد گوناگون آلودگيهاي ناشي از صنعت....................................................................... 121

اقدامات و رهنمودهاي اصلاح و حفاظت از محيط زيست................................................... 123

خط مشي دولت در قبال حفاظت از محيط زيست........................................................... 125

خلاصه فصل دوم...................................................................................................... 129

كتابنامه فصل دوم.................................................................................................... 131

فصل سوم

اهميت حمل و نقل.................................................................................................. 137

ـ اصول و مباني كنش متقابل فضايي........................................................................... 137

ـ ساختار فضايي شبكه حمل و نقل............................................................................. 141

الف: شاخص دسترس.............................................................................................. 142

ب: شاخص پيوستگي و ارتباط................................................................................... 143

ج: شاخص سير گوئيتي........................................................................................... 144

مدل تاف................................................................................................................ 146

ـ حمل و نقل توسعه اقتصادي..................................................................................... 148

ـ الگويابي شبكه حمل و نقل و نحوه توسعه و گسترش آن............................................... 149

ـ بررسي عوامل موثر در تعيين هزينه‌هاي حمل و نقل..................................................... 152

انواع روشهاي نرخ گذاري حمل محموله‌ها..................................................................... 156

ضوابط گزينش نوع وسيله حمل و نقل.......................................................................... 159

ديگر ملاحظات حمل و نقل......................................................................................... 162

ـ تاريخچه تحولات حمل و نقل..................................................................................... 164

خلاصه فصل سوم.................................................................................................... 167

كتابنامه فصل سوم.................................................................................................. 168

فصل چهارم

ـ تعريف انرژي.......................................................................................................... 170

ـ انرژي فسيلي....................................................................................................... 170

الف: زغال سنگ (الگوي ذخاير جهاني، توليد و مصرف).................................................... 170

محيط زيست و زغال سنگ........................................................................................ 180

انتقال زغال سنگ.................................................................................................... 181

ب: نفت (الگوي ذخاير جهاني، توليد و مصرف)............................................................... 181

نفت و آلوده سازي محيط زيست................................................................................. 192

ج: گاز طبيعي (الگوي ذخاير جهاني، توليد و مصرف)....................................................... 192

انرژي‌هاي جايگزين................................................................................................... 197

انرژي اتمي............................................................................................................ 199

انرژي خورشيدي..................................................................................................... 203

انرژي زمين گرمايي.................................................................................................. 204

انرژي باد................................................................................................................ 205

انرژي ناشي از مواد زايد زيستي................................................................................ 205

انرژي الكتريكي....................................................................................................... 206

ديگر انرژيهاي جايگزين.............................................................................................. 207

ـ انرژي، محيط زيست و توسعه پايدار........................................................................... 208

ـ تشكل جغرافيايي و ژئويلنيك كشورها در ارتباط با انرژي................................................. 210

خلاصه فصل چهارم.................................................................................................. 212

كتابنامه فصل چهارم................................................................................................. 214

فصل پنجم

ـ مفهوم جغرافياي كاربردي......................................................................................... 217

ـ جغرافياي اقتصادي كاربردي...................................................................................... 217

ـ مراحل اساسي تحقيق در جغرافياي اقتصادي كاربردي................................................... 218

ـ شاخص‌هاي مكاني درجه صنعتي بودن...................................................................... 221

شاخص خارج قسمت مكاني..................................................................................... 222

شاخص عدم تشابه................................................................................................. 222

شاخص جدائي گزيني.............................................................................................. 223

منحني لورنز........................................................................................................... 224

شاخصهاي تمركز..................................................................................................... 226

شاخص همبستگي و ارتباط...................................................................................... 227

ـ ضريب همبستگي جغرافيايي و يا ضريب جيني............................................................ 232

ـ كاربرد جدول داده‌ها و ستانده‌ها در مكان يابي صنعتي................................................... 233

خلاصه فصل پنجم.................................................................................................... 237

كتابنامه فصل پنحم.................................................................................................. 239

 

  

دسته بندی موضوعی موضوع فرعی
علوم انسانی جغرافیا

تمامی حقوق این سایت برای سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی محفوظ است. نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
Copyright ©2024 Iranian Students Booking Agency. All rights reserved